МОНГОЛ УЛС МАЛАА БАРВАЛ...???

Анна Парисио, Леа Гордон нарын бүтээсэн “Сүйрсэн арлын түүх” хэмээх баримтат кино 1998 оны 11 дүгээр сард Нээлттэй нийгмийн хүрээлэнгийн баримтат киноны сангаас дэмжигдсэн кино өдөрлөгийн хүрээнд манай үзэгчдийн хүртээл болж байсныг зарим нь одоо ч санаж л байгаа байх.
Уг баримтат кинонд Африкийн гахайн халуун гэдэг өвчинтэй тэмцэх нэрээр АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлагаас Гайтийн креол үүлдрийн жижиг хар гахайг бүгдийг нь устгуулснаар тариачдын аж ахуйн үндсийг үгүй хийж тус орныг сүйрэлд хүргэсэн эмгэнэлт түүхийг илчлэн үзүүлсэн байдаг.
Энэ бол өвчнийг нь устгахын тулд амьтны төрлийг хүйгээр нь бүрмөсөн устгасан ганц тохиолдол байжээ. Гайтийн үндэсний баялаг болох креол үүлдрийн гахай нь байгаль орчиндоо маш сайн зохицсон, өсөж үржих нь хурдан, тариачдын хувьд гүйлгээний хэрэгсэл нь, амин зуулга нь Вуудуу шашны шүтээн догшин түрэмгий тэнгэр Эрзули Данторыг тахидаг хүндэтгэлийн ганц зоог нь байжээ. Гахайн халуун гэдэг өвчнөөр тэр үед ердөө 700 гахай л өвчилсөн боловч гадны заавраар ажилладаг Гайтийн дарангуйлагч бүх гахайг устгуулахдаа уг шийдвэрийг эсэргүүцсэн олон иргэнийг хамтад нь устгуулсан гэдэг. Харин АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлагаас Гайтийн хар гахайг америкийн цагаан гахайгаар орлуулах оролдлогыг хийсэн боловч бүтсэнгүй. Гайтийн тариачид америкийн цагаан гахайг “Дөрвөн хөлт тэнэг хатан” гэж нэрлэжээ. Учир нь уг гахай нь Гайтийн тариачдын амьдралын нөхцлөөс ч илүү хоол тэжээл, асарлагаа шаарддаг ямбатай амьтан байсан тул дороо л үхэцгээжээ. Тийнхүү хоёрхон жилийн дараа тариачид үгээгүйчүүд болж, амьдрахын эрхээр модны нүүрс бэлтгэж модоо устгаж бараад гадны тусламжийн бараа горьдож гараа тосон, хог ухаж амьдрагч гуйлгачин ядуус олноор бий болж, ажил хайн Домниканы нишингийн талбай руу очицгоож, гадаадын хөрөнгө оруулагч гэх эздийн олноор оруулж ирсэн үйлдвэрүүдэд хямд ажиллах хүч болцгоожээ.
Өнөөдөр Гайти улс ямархуу өрөвдөлтэй орон болсныг Баабарын тавлан бичсэн /тэгэхдээ хэн яаж ядуу болгосон талаар бол огт дурсахгүй байгаа юм шүү/ нийтлэлээс, телевиз, сонин хэвлэлээр гарч буй мэдээллүүдээс та бид бишгүй л уншиж, үзэж сонсож байгаа.
Эрх баригчид нь гадныхны гар хөл болсон, бодлогогүй улс орон яаж сүйрдэгийн жишээ ганц энэ ч биш бөгөөд өнөөдөр Аргентин улсад гадныхан хөдөөгийн аж ахуй эрхлэгчдээс газрыг нь үнэ цохин авч, уламжлалт аж ахуй болон ой модыг нь хайр найргүй устган, нэлд нь шар буурцгийн тариалан болгон хувиргаснаар, иргэдийг газар нутгаас нь шахан хөөж, амьдрах аргагүй болгож буй үйл явц эрчимтэй өрнөж байгааг ч мэдээллийн хэрэгслүүд үзүүлж харуулсаар байгаа билээ.
Гэтэл Хятадууд мах их хэмжээгээр авч урагш нь хил давуулж байгаа тухай мэдээлэл, олон нийтийн бухимдал эсэргүүцэлтэй хамт дэгдэж байгаа нь манайх бас нэг Гайти болчих юм биш байгаа гэсэн түгшүүрийг төрүүлэх боллоо.
Учир нь монголын бүх малын махыг ч үнэ цохиод авчих хөрөнгө мөнгөний бололцоо, бас хэрэгцээ, шаардлага Хятад улсад байгаа. Нөгөө талаар бүх шатанд авилгалд идэгдэж, ямар ч хяналт хариуцлагагүй болчихсон манай төр засаг нь гадны иргэдийн хувьд хүсэл зорилгоо амархан хэрэгжүүлэх боломжийг олгож байгаа бөгөөд ямар ч саадгүйгээр хил давуулан зөөж байгаа мэдээллүүд үүнийг батлаж байгаа билээ. Бас дээр нь өнгөрсөн жилийн зуднаар нэлээд зүдэрсэн малчид маань “энэ жил яагаа ч билээ, овоо үнэ хүрч байгаа дээр нь мөнгө болгож авдрандаа хийж амар өвөлжөөд ирэх хавар буцаагаад худалдаад авчихна” гэж гэнэ алдахаар элдэв сурталчилгаа ч явсаар байгаа.
Тэгээд ч Монголчуудыг ганц нэг хотод нь төвлөрүүлж суулгаад, бусад газар нутгийнх нь хөрсөн доорх баялагийг л авч ашиглах гэсэн ганцхан зорилгыг тэргүүн ээлжинд тавьсан, бүх газар нутгаа лицензээр хувааж өгөөд ухуулаад дуусгах сонирхолтой, ядахдаа усны урсац бүрдэх эх, ойн сан бүхий газраа хамгаалах гэсэн иргэдийн тулгалт, шаардлагаар хууль гаргасан ч биелүүлэх өчүүхэн ч сэтгэлгүй Ерөнхий сайд, засгийн газрын “царайг” Хятад иргэд монголоос их хэмжээгээр мах зөөж байгаа бодлогоос тусгайд нь салгаж үзэх аргагүй л мэт бодогдоод байна.
Монгол улсын оршин тогтнохуйн үндсийг бүрэн үгүй хийх бодлого энэ биш гэж үү?!


О.Лхагвадорж