Хорин нэгдvгээр зууныг эзэгнэх тавилантай хойч vеийнхэндээ єргєн барих санамж бичиг.

Хорин нэгдvгээр зууныг эзэгнэх тавилантай хойч vеийнхэндээ єргєн барих санамж бичиг.

May 30, 2007

Хоёр дахь мянганы цаг тоолол алслаж гурав дахь мянган эхэлж байгаа энэ цаг vед амьдрал vйлсийнхээ замыг хорьдугаар зуунд туулсан ахмад vеийнхэн бид шинэ зууныг эзэгнэх хувь тавилант хойч vеийнхэндээ:

- эртний сурвалжит Монгол улсынхаа тєрт ёс, тvvх соёлын vнэт уламжлалыг нандигнан євлєж,
- хvмvvнлэг энэрэнгvй, эв найрсаг, шударга vнэнч, тєв шулуун, ажилч хичээнгvй, тэсвэр хатуужилтай євєг дээдсийнхээ ариун ёс журмыг дээдлэн, vндэснийхээ эв нэгдлийг эрхэмлэж,
- мянганы тэртээгээс vvдэлтэй улс Монголынхоо туурга тусгаар байдал, бvрэн эрх дарх, байгаль орчныхоо зvй зохицлыг хадгалан хамгаалж нэртэй тєртэй явахын билэгтэй ерєєлийн санамж болгон цєєн хэдэн vгээ дуртган толилуулъя.

…Ахмад vеийн биднийг зууны эхээр тєрж мэндлэх цаг дор угтан тоссон эх орон минь 542 мянга гаруйхан буюу одоогийн нийслэл хотын хvн амаас ч цєєн бvлтэй, тэдний талаас илvv хувь нь нийгмийн архаг євчтэй, зуун хvн тутмын ганц хоёр нь бичиг гадарлах тєдий, эрчvvдийн олонхи нь лам хувраг, цєєнх нь нvvдлийн мєр хєєсєн малчин, тарвагачин, гєрєєчин, тахар, зарлага, улаач, сvрэгчин хvмvvс голдсон, найм хvрэхгvй сая малынх нь vлэмж хэсэг боом, хамуу, шvлхий мэтийн євчтэй тийм нэгэн буурайхан айл байлаа.

Мєхєж яваа vндэстний дансанд ороод ХХ зууны дунд буюу тавиад жилийн дотор vгvй болох байхаа гэж єрнєдийнхєн нэгэнт онош тавиад ном хэвлэлд биччихсэн тийм л орны иргэд болон бид тєржээ.

Гэвч сэтгэлээр унаж зvтгэлээр мохсонгvй.Учир нь євєг дээдсийн хvчирхэг явсан vлгэр дууриал, эх орноо гэх халуун сэтгэл, морин єртєєгєєр эхэлж моторт хєлгєєр эрдэм ном, мэргэжил чадвар олохын тєлєє цуцалтгvй хийсэн урт аяны маань vр дvнд зорьсондоо хvрч, хvссэнээ сурсан тэр эрдмээрээ цахилгаан гэрэл асааж харанхуйг гийгvvлэн, тємєр утас татаж харилцаа холбоо барьж, уурын тэрэг жолоодон хол замыг товчлож нисэх онгоц барин хорвоог дээрээс нь хардаг болсон юм.

Уурын тэрэг, нисэх онгоц, галт тэрэг, цахилгаан гэрэл, аж vйлдвэр, алсын холбоо, радио нэвтрvvлэг, кино театр, телевизор, компьютер, пуужинт зэвсэг гэдэг ололт биднээс ємнє Эх оронд маань байгаагvй билээ.
Урьд байгаагvй олон шинэ юмсыг буй болгоход гар бие оролцсондоо ахмад vеийнхэн бид тун ч баяртай явдаг бєгєєд тvvнээс хэдэн арав дахин давуу гайхамшгийг бvтээх хойч vеэрээ улам ч бахархдаг билээ.

Бид баян хvчирхэг оронд биш харин баян хvчирхэг явсан орны иргэд болж тєрсєндєє, нэгэн цагт дэлхийн дэвжээнд гялалзан мандсан євєг дээдсийнхээ гал голомтыг сахин vргэлжлvvлэх тvvхэн их хувь тавилан, аз заяасандаа эр зориг, эрдэм чадал орж, зууныг товчилсон их хурдтайгаар хєгжин дэвшихийг зорьсон.

Тvvндээ ч хvрч хvн амаа хоёр сая гаруй болтол нь хэд дахин єнєржvvлэн эрvvл энх, саруул сайхан болгож, нийтээрээ бичиг vсэгтэй, Нэгдсэн Yндэстний Байгууллагын гишvvн, сансарт ч иргэнээ нисгэсэн єрнє дорнын соёлыг ч хослуулан эзэмшсэн орны эзэд боллоо.

Урган гарах зуунд Монгол эх орон, Монгол тvмэн минь тэгш журамт баян хvчирхэг улсын байр сууринд єргємжлєгдєнє гэдэгт гvн итгэж тэрхvv гайхамшгийг бvтээх хувьтай, ариун vvрэгтэй, хувь заяаны зураг тєєрєгтэй хойч vеийнхэндээ хандаж чин сэтгэлийн vг-санамж бичиг юvгээ єргєн барьж байна.

Нэртэй улсын зvстэй vндэстний угсаа залгах хойч vеийн идэр залуу дvv нар минь болгоон соёрхму!

НЭГ. Ачит эхээс тєрєхєд ээж минь єлгийдєнє, энэ бие єсєхєд Эх орон минь єлгий болно. Тєрєлх хоёр єлгийнхєє ачийг санаж эртнээс янагш экологич ард тvмнийхээ уламжлалт сахил ёсыг дээдлэн, хvн байгалийн зохилдолгоот соёл иргэншлийг тєлєвшvvлэхийн тулд байгаль-хvн гэсэн шинэ тогтолцооны уран барилгачдын итгэмжлэлийг та нар гардах буюу!

ХОЁР. Эх орны хамгийн эрхэм дээд vнэтбаялаг нь болж, эрдэнэт хvний биеийг олсон бvхэн хvмvvнлэг байж, хvн ёсны мэргэн бодлого барьж, хvнээ л гэж дээдэлж чадвал хандах зvг аяндаа тодроод ирнэ. Хvнгvй бол эх орон юуных, Эх оронгvй бол хvн юусан билээ.

ГУРАВ. Эрvvл биед саруул ухаан гэдэг vзэлтэй монголчууд эрvvл л байвал юуг ч бvтээж, юунд хvрч болно хэмээдэг тул бага залуугаасаа эрvvл чийрэг єсч бойжиж, єєрєє єєрийнхєє эрvvл мэндийн манаанд насан туршид нvд чавчилгvй зогсдог байх эрvvл энхийн vндэсний хяналтын чухлыг єгvvлэх юун. Эрvvл мэндийг бусдаас зээлдэггvй юм гэдэг.

ДЄРЄВ. Эртнээс нааш монголчууд “эрдэмгvй хvн балай” гэж vзэж наснй бага, цусны шингэн дээрээ эрдэм сурч авахыг чармайдаг байсан тэр уламжлалыг улам бадрааж тєрєл бvрийн эрдэмд нэвтэрч юм юм хийж чаддаг болохыг амьдралынхаа утга учир болгому. Мєнгє зээлэхээс эрдэм зээлдэх нь дээр !

ТАВ. Эрх чєлєє гэдэг зєвхєн хувь хvнд хамаатай богино зvйл биш, харин ард тvмний vеэс vе дамжин ирсэн амин хэрэгцээ мєн тул єєрєє ч эрх чєлєєтэй, эх орон ард тvмнээ ч эрх чєлєєтэй, туурга тусгаар, тулга дархан байлгаж, нэгэнт олсон эрх чєлєєгєє ёс тєртэй эдэлж чаддаг байваас энэ яваа насны тань хэрэг зориг бvтмой.

ЗУРГАА. Эд хєрєнгєгvй хvнийг монголчууд гуйлгачин гэдэггvй, харин эд хєрєнгє бvтээх ажил хєдєлмєр хийж чаддаггvй, хийж сурахыг шамддагvй, залхуу хvнийг л гуйрамч гэж жигшдэг байсныг санаж бvх баялгийн тvлхvvр, сайн сайхны эх сурвалж нь хєдєлмєр гэдгийг сайн ухаарч vргэлж мєрдєж явах нь залуу хvн болгоны нийтлэг ижил шинж болтугай.

ДОЛОО. Мєнх хєх тэнгэрийг эцгээ, хєрст бор дэлхийг эхээ гэдэг монгол хvний итгэл бишрэлийн суурь болсон газар бол хоёр хєлєєс тулж, хорвоод хvн шиг явахын цорын ганц баталгаа тул анхдагч шvтээн тань газар болтугай! Хайрлаж яв! Ойчвоос газраа тулж босдог билээ. Босохооргvй ойчвоос газартаа тэврvvлэн шингэдэг буюу.

НАЙМ. Эргэлдэж байдаг орчлон бєєрєнхийн учир цагийн салхи болчимгvй, хvний хорвоо vе vе хувьсамтгайг бодож єєр хоорондоо, єрх гэр дотроо, єнєр олон дундаа эв эеийг хичээвээс ороо бусгаа цагийн ямар ч гамшгийг давж чадахын тул “эвт шаазгай буга барьдгийн” vлгэрийг vрээс vрдээ уламжлаарай даа.

ЕС. Дэлхийн олон улс орон хурц зэвсэг, хурдан буу, хорт бодис, тэсрэх бємбєгнийхєє ихээр биш, харилцан ойлголцож, хvчирхийлэл дарангуйллыг ардчилсан шударга ёсоор солих vйлсэд НYБ ын ивээл доор идэвхийлэн ажиллаж, нийтийн vйлсэд оруулсан хувь нэмрээ зузаатгаж, vндэсний аюулгvй байдлыг баталгаажуулах гол зэвсэг нь оюуны чадавхи, ухаан санаа, зєвшилцєл, эв нэгдэл, найдвартай тvншлэлийн бодлого гэдгийг чанд барьж явагтун!

АРАВ. Ємнє дурьдсан есєн зvйлийг тухайлбал, эрvvл энх, эрх чєлєє, эдийн засаг, эрдэм боловсрол, эв нэгдэл, эх орон, газар шороо, аюулгvй байдлаа тус бvрийг нь дархлаажуулалттай болгох бодлого барьваас дархлалын олдмол хомсдол байтугай тєрєлхийн хомсдол ч эс тохиолдох буюу.

АРВАН НЭГ. Монгол хvний vнэнч шударга нь мянган жилийн тэртээгээс тvмэнд илэрхий болсон бєгєєд эзнээсээ урваж шарвагчдыг єчиггvй шийтгэдэг тєрийн уламжлалыг санаж шударга ёс, vнэнч чанарыг эрхэмлэн хуулийг дээдэлтvгэй.

АРВАН ХОЁР. Монголын буян хишиг нь таван хошуу малдаа байсаар ирснийг vл огоорон амны хишиг тогтохын vндэс мал сvргээ, тvvнийг єсгєн тойлогч малчин олноо тєрийнхєє ивээлд байлгаж малчин удмаа таслахгvйг хичээн нvvдлийн болон суурин соёл иргэншлийг зохистой зєв хослуулан хєгжvvлтvгэй.

АРВАН ГУРАВ. Цаг бол vнэмлэхvй дээд засаглал, цагийг хожих нь баялгийг арвижуулах дээд арга, цаглашгvй vнэт зvйлсийг бvтээх боломж гэдгийг бидний ахмад vе бас ч дутуу ухаарч явсныг гvйцээж, цагийн жамыг туйлын ухаалаг эзэгнэх буй заа.

АРВАН ДЄРЄВ. Бусдын эрхшээлд амархан орох vл vзэгдэм цалам бол єр зээл бєгєєд “єргvй бол баян” гэдэг євгєд дээдсийн аман хуулийг умартахгvй явж гадаад дотоод єр зээлийн дєнгєнєєс vvрд чєлєєтэй шинэ vе тєлєвшvvлэхийн тєлєє ухаан санаа, самбаа зориг, мэдлэг боловсролоороо бусдын царай харахааргvй болохыг хичээцгээрэй.

АРВАН ТАВ. Ном эрдэм “A” vсгээр эхэлдэг боловч “A” vсгээр эхэлсэн нэртэй гурван аюул буйг єглєє бvр бие биендээ сануулж байхтун! Тэр гурван чимээгvй гэтлэн хорлогч бол “архи”, “авилга”, “аборт” /vр хєндєлт/ юм. Буун дуу гаргахгvйгээр vндэстнийг хєнєєх эдгээр заналт аюулаас хойч vе жигшдэг байхыг бид хvсч байнам.Сайн нєхдийн тусламжтайгаар, эрийн зориг, идрийн жавхаагаар харийн тvрэмгийлэгчдээс хамгаалж, энхийн манаанд олон жил зvvрмэглэхгvй зогсож туурга тусгаар, тулга дархан авч vлдсэн Эх орон юм шvv!

Бидний vе гэнэ алдаж тэдгээрийг бvрэн сэрэмжилж чадаагvй бол гэмээ наманчилж байна. Бидний vеийнхний ухвар мєчдийн бусад гэмийг ч vл давтахын сургамж болтугай!

Монгол тvмний хойчийг залгах шинэ зууны бум буман хєвгvvд, охид минь ээ!

Бидний энэ бодол, санамж цагийн эрхээр хуучирна гэдгийг мэдэж байвч ХХ зууны євєг дээдсийнхээ бодол санаа ямархуу юманд зовж байсхыг Та бvхэн эргэн дурсаж эргэцvvлэн бодох буй заа гэсэн сэтгэлээр vvнийг толилуулбай.

Уужим аугаа сэтгэлд тань дундуур санагдваас улам цааш нь учиг сунган биднийхээ эгэл богино санааг баяжуулаарай!

Бидэнд гагцхvv Та нараас єєр єв залгамжлагч байхгvйн учир ингэж итгэмжлэн захивай!

ХХ ЗУУНЫ МОНГОЛЫН
АХМАД ЗYТГЭЛТНYYД

БАЗАРЫН ШИРЭНДЭВ
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, хєдєлмєрийн баатар, шинжлэх ухааны гавьяат ажилтан, академич

ДЭЛЭГЖУНАЙН БАЛЖИННЯМ
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, нам, тєрийн ахмад зvтгэлтэн

САМПИЛЫН ЖАЛАН-ААЖАВ
- Нам, тєрийн ахмад зvтгэлтэн, хууль зvйн ухааны доктор

МАНГАЛЫН ДYГЭРСYРЭН
- Дипломат албаны ахмад зvтгэлтэн, Онц бєгєєд Бvрэн эрхт элчин сайд

БАЗАРЫН ЦЭДЭН-ИШ
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, гавьяат хуульч, Онц бєгєєд Бvрэн эрхт элчин, хууль зvйн ухааны доктор, дэслэгч генерал

ЖАМБЫН ЖАМЬЯН
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, хєдєлмєрийн баатар, дэслэгч генерал

РЭНЦЭНГИЙН МИНЖYYР
- Хєдєлмєрийн баатар

YЛЭМЖИЙН АВАРЗЭД
- Хєдєлмєрийн баатар

НАМХАЙНЯМБУУГИЙН НАМЖИГ
- Хєдєлмєрийн баатар

ЦЭРЭНПИЛИЙН БАЛХААЖАВ
- Филсофийн ухааны доктор, проффессор

ЭРДЭНЭБАТЫН ОЮУН
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, ардын жvжигчин, урлаг судлалын ухааны доктор

НЯМ-ОСОРЫН ЦYЛТЭМ
- Хєдєлмєрийн баатар, ардын зураач, урлаг судлалын ухааны доктор

ЧИМИДИЙН ДОЛГОРСYРЭН
- Ардын жvжигчин

ЭРЭЭДЭРИЙН ЛУВСАНДАГВА
- Ардын эмч, доктор, профессор, академич

ШАРАВЫН ГУНГААДОРЖ
- Ерєєд оны Монгол улсын ерєнхий сайд

ГОНЧИГИЙН БИРВАА
- Хувьсгалт тэмцлийн ахмад зvтгэлтэн, тєрийн шагналт, урлагийн гавьяат зvтгэлтэн, ахмад дайчин, хєгжмийн зохиолч

ЛОДОНГИЙН ТYДЭВ
- Хєдєлмєрийн баатар, соёлын гавьяат зvтгэлтэн, зохиолч, сэтгvvлч, хэл шинжлэлийн доктор

МИЖИДДОРЖИЙН ЦЭРЭНХАНД
- Монгол улсын гавьяат багш

ЖАМБЫН ЦЭНДСYРЭН
- Монголын ахмадын холбооны дарга

НАЦАГИЙН ХАВХ
- Єв уламжлал ёс заншил хєдєлгєєний тэргvvн, Философийн ухааны доктор, профессор

ГОМБОЖАВЫН ЦЭДЭВДОРЖ
- Тєрийн захиргаа олон нийтийн байгууллагын ахмад ажилтан